W wielu laboratoriach wykorzystanie niebezpiecznych substancji chemicznych jest na porządku dziennym. Groźne mogą być też zadania związane np. z wykorzystaniem wysokich temperatur oraz nieprzewidziane reakcje przy eksperymentach. Dlatego bezpieczeństwo w laboratorium jest tak istotne. Jakie są główne zasady, których trzeba przestrzegać? Jakie wyposażenie pomaga chronić laborantów? Sprawdź!
Bezpieczeństwo i higiena pracy w laboratoriach chemicznych – podstawowe zasady
Postępowanie zgodnie z określonymi regułami pozwala minimalizować zagrożenia i redukować ryzyko różnego rodzaju wypadków. Niezwykle ważna jest także znajomość procedur postępowania w sytuacjach awaryjnych. Jakie są podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy w laboratorium?
1. Stosowanie odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej
Laboratorium to miejsce, w którym kontakt z substancjami chemicznymi jest nieunikniony. Odpowiednia odzież ochronna i środki ochrony osobistej, takie jak fartuchy, rękawice czy okulary, to absolutna podstawa. W niektórych przypadkach warto również korzystać z masek ochronnych oraz osłon twarzy.
2. Prawidłowe przechowywanie substancji chemicznych
Niezwykle ważne jest też prawidłowe przechowywanie substancji chemicznych. Odczynniki należy trzymać w przystosowanych do tego, zamykanych pojemnikach. Najczęściej wykorzystuje się butelki laboratoryjne szklane, które są obojętne chemicznie i łatwe w czyszczeniu oraz dezynfekcji. Każda substancja musi być odpowiednio oznaczona, a jej miejsce przechowywania dostosowane do właściwości chemicznych, takich jak palność czy toksyczność. Należy też zachować ostrożność przy otwieraniu naczyń z substancjami chemicznymi.
3. Zachowanie porządku
Bałagan na stanowisku pracy może prowadzić do wypadków. Należy regularnie sprzątać przestrzeń roboczą, unikać niepotrzebnego gromadzenia substancji i odkładać narzędzia na miejsce. Warto również zwracać uwagę na oznakowanie pojemników oraz stosowanie instrukcji dotyczących bezpiecznej utylizacji odpadów. Wszystkie substancje chemiczne muszą być natomiast dokładnie oznakowane.
4. Znajomość procedur awaryjnych
Każda osoba pracująca w laboratorium musi wiedzieć, jak reagować w sytuacjach awaryjnych, a wyposażenie laboratorium musi być do nich przystosowane. Oczomyjki, pozwalające na szybkie przemycie oczu, są niezbędne wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z substancjami żrącymi lub drażniącymi. W niektórych laboratoriach stosuje się też prysznice bezpieczeństwa, pozwalające na spłukanie całego ciała. Ponadto niezbędne jest wyposażenie laboratorium w apteczkę pierwszej pomocy. Wszelkie urządzenia przeznaczone do wykorzystania w sytuacjach awaryjnych powinny być regularnie kontrolowane pod względem sprawności.
5. Regularne szkolenia z bezpieczeństwa w laboratorium
Personel musi nie tylko znać wszelkie zasady dotyczące bezpieczeństwa w laboratorium, ale też umieć je zastosować. Dlatego niezbędne są regularne szkolenia, które przekazują, utrwalają i poszerzają wiedzę w tej niezwykle ważnej kwestii.
Bezpieczeństwo pracy w laboratorium – niezbędny sprzęt i akcesoria
Wyposażenie laboratorium w odpowiedni sprzęt i akcesoria to podstawa zapewnienia bezpieczeństwa jego pracownikom lub użytkownikom. Na jakie elementy warto zwrócić szczególną uwagę?
- Butelki laboratoryjne – specjalistyczne naczynia (najczęściej szklane), które umożliwiają bezpieczne przechowywanie i transport substancji chemicznych.
- Rękawice ochronne – dostosowane do rodzaju pracy, mogą chronić przed substancjami toksycznymi, żrącymi lub wysokimi temperaturami. W wielu laboratoriach stosuje się kilka rodzajów rękawic, aby dopasować je do konkretnego zastosowania.
- Okulary ochronne i osłony twarzy – zapewniają ochronę przed odpryskami substancji chemicznych i pyłami. W laboratorium należy stosować tylko modele atestowane, wykonane zgodnie z obowiązującymi normami.
- Oczomyjki – w przypadku dostania się substancji chemicznej do oka szybka reakcja może uratować wzrok. Oczomyjki powinny znajdować się w miejscach łatwo dostępnych i być regularnie sprawdzane.
- Apteczka pierwszej pomocy – powinna zawierać m.in. płyny do płukania oczu, opatrunki, rękawiczki jednorazowe oraz środki neutralizujące chemikalia. Niezbędne jest także regularne sprawdzanie jej zawartości i uzupełnianie braków.
- Gaśnice i koce gaśnicze – ryzyko pożaru w laboratorium jest realne, dlatego ważne jest wyposażenie miejsca pracy w gaśnice dostosowane do gaszenia substancji chemicznych. Koce gaśnicze pomagają szybko zdusić płomienie, jeśli dojdzie do zaprószenia ognia.
Bezpieczeństwo i higiena pracy w laboratoriach chemicznych to nie tylko formalność, ale przede wszystkim troska o zdrowie i życie. Przestrzeganie zasad oraz korzystanie z odpowiednich akcesoriów pozwalają uniknąć groźnych sytuacji. Pamiętaj, aby zwracać szczególną uwagę na jakość i pochodzenie wszelkich używanych w laboratorium elementów – od sprzętu, przez naczynia, po środki ochrony osobistej.