
Precyzyjne odmierzanie cieczy to jedno z najważniejszych zadań w laboratorium, a pipeta automatyczna jest stworzona z myślą właśnie o tym zastosowaniu. Istotny jest jednak sposób jej używania – niewielkie błędy mogą bowiem przekładać się na nieprawidłowe wyniki analiz. Jak używać pipet automatycznych? Jak je kalibrować i jak dobierać końcówki? Sprawdź, by zadbać o precyzję realizowanych procedur.
Do czego służy pipeta automatyczna?
Pipeta automatyczna służy do precyzyjnego odmierzania i przenoszenia niewielkich objętości cieczy – zazwyczaj w zakresie od 0,1 µl do 10 ml. Jest używana wszędzie tam, gdzie liczy się dokładność: w laboratoriach biologicznych, chemicznych, diagnostycznych, a nawet w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.
Pipety automatyczne mają wiele zalet:
- skracają czas pracy,
- zmniejszają ryzyko błędów pomiarowych dzięki swojej dokładności i powtarzalności,
- redukują kontakt użytkownika z próbką,
- zapewniają wygodę użytkowania dzięki ergonomicznej konstrukcji.
Występują w wielu wariantach – mogą mieć stałą lub zmienną objętość, jeden lub kilka kanałów, sterowanie mechaniczne lub elektroniczne. Dzięki temu dopasowują się do różnych potrzeb, zawsze oferując wyjątkową precyzję i powtarzalność pomiaru.

VWR® Pipeta automatyczna, jednokanałowa
Pipeta automatyczna – jak używać?
Dobrze używana pipeta automatyczna to podstawa wiarygodnych wyników. Sprawdź, czy robisz to poprawnie.
Krok 1: dobierz odpowiednią końcówkę
Zawsze używaj końcówki do pipet automatycznych dopasowanej do modelu i zakresu objętości pipety. Niedopasowana końcówka może zafałszować wynik lub uszkodzić urządzenie. Unikaj dotykania końcówki palcami – to zwiększa ryzyko kontaminacji. Pamiętaj również, by przy każdej zmianie cieczy na innąwymienić końcówkę na nową. Najlepiej stosować kocówki jednorazowe.

Końcówki do pipet automatycznych, typ Eppendorf
Krok 2: ustaw właściwą objętość
Pipety regulowane mają pokrętło lub przycisk regulacji. Przekręć lub naciskaj, aż wskaźnik pokaże pożądaną wartość.
Krok 3: zwilż końcówkę pipety
Zwilżenie końcówki pipety to bardzo ważny etap, który pozwala uniknąć utraty części próbki na skutek odparowania cieczy. Końcówkę należy przepłukać co najmniej trzykrotnie – jest to szczególnie ważne przy pracy z małymi objętościami cieczy, ponieważ zapewnia niezbędną dokładność pomiaru. Przepłukiwanie końcówki pipety pozwala też przećwiczyć płynne operowanie tłokiem.
Krok 4: zasysanie cieczy
Przy pipetowaniu standardowym pobieranie cieczy powinno wyglądać następująco:
- naciśnij tłok do pierwszego oporu;
- trzymając pipetę pionowo, zanurz końcówkę w cieczy (2–3 mm pod powierzchnię);
- zwolnij tłok powolnym, płynnym ruchem.
Zbyt gwałtowne ruchy mogą skutkować uszkodzeniem pipety lub obniżać dokładność dozowania, dlatego płynne ruchy przy operowaniu tłokiem są tak ważne.
Uwaga! Przy pipetowaniu rewersyjnym pobiera się próbki przy wciśniętym przycisku pipetowania od razu od drugiego oporu.
Krok 5: dozowanie
Przy dozowaniu cieczy do naczynia docelowego również należy stosować się do określonych zasad:
- przyłóż końcówkę do ścianki naczynia odbiorczego;
- naciśnij tłok do pierwszego, a potem do drugiego oporu (tzw. „wydmuch końcowy”);
- wyciągnij pipetę z naczynia, trzymając tłok wciśnięty i przesuwając końcówkę po ściance;
- zwolnij tłok dopiero poza naczyniem.
Następnie usuń końcówkę i wymień ją na nową przed kolejnym pobraniem.
Kalibracja pipet automatycznych – dlaczego to tak ważne?
Kalibracja pipet automatycznych jest niezbędna dla zachowania precyzji pomiarów. Należy ją wykonywać co najmniej co 6-12 miesięcy. Kalibrację wykonuje się w kontrolowanych warunkach, najczęściej za pomocą wagi analitycznej. Należy mieć na uwadze, że kalibracja powinna być przeprowadzana w takiej samej temperaturze otoczenia, w jakiej ma być użytkowana dana pipeta. Proces powinien też zawsze być przeprowadzany zgodnie z zaleceniami producenta.
Użytkowanie pipet automatycznych – o czym pamiętać?
Aby praca z pipetą automatyczną była wygodna i precyzyjna, należy pamiętać o:
- zwilżaniu jej końcówki,
- pionowym trzymaniu pipety podczas pobierania i dozowania cieczy,
- płynnym naciskaniu tłoka,
- unikaniu zbyt głębokiego zanurzania końcówki w cieczy,
- regularnej wymianie końcówek,
- przechowywaniu pipety automatycznej na specjalnym uchwycie.
Bardzo ważny jest też odpowiedni dobór pojemności pipety do objętości pobieranej cieczy. Jej dokładność maleje przy minimalnych wartościach, jakie jest w stanie obsłużyć. Dlatego przy konieczności pobrania np. 15 µl cieczy, najlepiej jest wybrać pipetę o maksymalnej objętości 20 µl (a nie np. 200 µl czy 1 ml).
Sprawdź też: Jak dobrać odpowiednie końcówki do pipet automatycznych?
W Greenlo znajdziesz różnorodne pipety automatyczne oraz końcówki dostosowane do potrzeb wielu typów laboratoriów. Dostarczamy sprzęt i akcesoria od renomowanych producentów, aby zapewnić Ci wygodę pracy i precyzję analiz.